Wieś Dębno

Wieś lokowana na prawie niemieckim przez sołtysa z Łukowej Stefana w 1397 r. u ujścia Wisłoku do Sanu. Najprawdopodobniej lokacja Dębna nastąpiła w pobliżu istniejącej tu już od dłuższego czasu osady o charakterze obronnym nad ujściem Wisłoku. Wzniesiona osada na wysokim brzegu Wisłoku – Stróża, do dziś będąca przysiółkiem Dębna, oddalona około 1,5 km na południowy wschód, pełniła prawdopodobnie rolę punktu obronnego na terenach granicznych między Polską a Rusią w okresie o wiele wcześniejszym. Nazwa wsi prawdopodobnie powstała z powodu rosnących Dębów.

Przydatnym źródłem archiwalnym do poznawania historii z XVI i XVII wieku są regestra poborowe, które zapisali poborcy podatkowi ziemi przemyskiej. Dębno zapisano w 1515 roku (wieś posiadała 19 łanów gruntów rolnych, i w 1589 roku (wieś posiadała 18 łanów, cerkiew). Wzmiankowana jest Tenuta Jana Chmieleckiego (2 łany). W 1589 roku wieś królewska Dembna była położona w starostwie niegrodowym leżajskim, w województwie ruskim. W 1674 roku Dembno posiadało 106 domów (wieś - 82 domy i folwark z tenutą - 24 domy), a w I poł. XX wieku było 374 domy.

W 1939 roku w Dębnie mieszkało 1950 ukraińców, 440 rzymsko-katolików i 50 żydów. W 1945 roku wysiedlono na Ukrainę 1719 osób z 387 domów.

22 grudnia 1949 roku powstała we wsi spółdzielnia produkcyjna. Obecnie jest to Rolniczo-Wytwórczy Kombinat Spółdzielczy im. Antoniego Paśki, posiadający 730 ha ziemi.

W 1397 r. król Władysław II Jagiełło wydał akt lokacyjny parafii w Dębnie. Murowaną cerkiew pw. Świętego Jerzego Męczennika wzniesiono z fundacji Alfreda Potockiego i jego żony Marii z Sanguszków oraz Lubomirskich w roku 1864. W 1894 roku parochia była wizytowana przez Eparchę przemyskiego Juliana Pełesza.

Parochowie parochii Dębno.
1786-1792. Jan Jaroszewicz (zmarł w Dębnie 13 grudnia 1792 roku, żył 37 lat).
1793-1825. Aleksy Kaczkowski (zmarł w Dębnie 30 czerwca 1825 roku, żył 58 lat).
1825-1865. Jan Kaczkowski (dziekan Kańczucki; zmarł w Dębnie 14 kwietnia 1865 roku).
1865-1866. Michał Kiszakiewicz (ur. w 1823 roku, wyświęcony w 1854 roku, paroch w Gorzycach (administrator w Dębnie), zmarł w Piskorowicach 30 kwietnia 1896 roku).
1866-1882. Sylwester Królikowski (ur. w 1826 roku, wyświęcony w 1854 roku, zmarł w Dębnie 14 marca 1882 roku).
1882-1883. Józef Szajdecki (ur. w 1854 roku, wyświęcony w 1881 roku, administrator).
1883-1915. Aleksy Iwasiwka (ur. w 1848 roku, wyświęcony w 1873 roku, zmarł w Dębnie 19 marca 1915 roku).
1917-1945. Nykyta Bułyk (ur. w 1885 roku, wyświęcony w 1910 roku).
  • Kościół rzymskokatolicki

W 1934 roku ks. Czesław Broda uzyskał pozwolenie na odprawianie nabożeństw dla Polaków w szkolnej sali. W 1935 roku rozpoczęła działalność ochronka sióstr służebniczek starowiejskich, o której wzmiankował Schematyzm Diecezji Przemyskiej na rok 1938: W Dębnie chronka SS Służebniczek N.M.P. z kaplicą półpubliczną. W 1945 roku budynek cerkwi przejął kościół rzymskokatolicki. Parafia od 26 sierpnia 1945 roku po ogłoszeniu przez biskupa Franciszka Bardę nosi nazwę Podwyższenia Krzyża Świętego. W 1979 kościół został gruntownie odrestaurowany. Przy kościele rośnie okazały dąb o blisko 6-metrowym obwodzie, będący pomnikiem przyrody. Parafia przynależy do Dekanatu Leżajsk I w archidiecezji przemyskiej.

Kapelanami wiernych w Dębnie byli
1935-1940. Sługa Boży ks. Czesław Broda. (Proboszcz i dziekan Leżajski).
1940-1945. ks. Józef Gorczyca (w czasie wojny pomagał ludności żydowskiej, współpracował z AK, odznaczony Expositorium Canonicale i Rochettum et Mantolettum).

Powiązane